Điểm danh các nguyên nhân thường gặp khiến trẻ bị táo bón

Hệ tiêu hóa của trẻ nhỏ vốn chưa hoàn thiện như người lớn, do đó nếu chế độ ăn uống và sinh hoạt không hợp lý, trẻ rất dễ gặp tình trạng táo bón. Phân khô, cứng, đi ngoài khó khăn có thể gây đau rát, khiến trẻ sợ đi tiêu, và lâu dần ảnh hưởng nghiêm trọng đến thể trạng cũng như sự phát triển toàn diện.

Khi tình trạng táo bón kéo dài, trẻ có thể bị đầy bụng, chướng hơi, đau âm ỉ vùng bụng dưới, khiến việc ăn uống kém đi và tăng nguy cơ chậm tăng cân. Có nhiều yếu tố gây ra tình trạng này. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến dẫn đến táo bón ở trẻ em cũng như một số hướng cải thiện hiệu quả.

Nguyên nhân phổ biến khiến trẻ bị táo bón

Táo bón ở trẻ nhỏ có thể do nhiều yếu tố khác nhau. Việc xác định chính xác lý do gây ra tình trạng này sẽ giúp cha mẹ lựa chọn hướng xử lý và chăm sóc phù hợp hơn cho con.

Chế độ ăn uống mất cân bằng

Nguyên nhân chiếm đa số các trường hợp là do ăn uống không khoa học – chiếm hơn 95% các ca táo bón ở trẻ.

• Thiếu chất xơ trong khẩu phần: Trẻ ăn nhiều đạm, thịt cá mà không được bổ sung đủ rau củ, hoa quả thì nguy cơ bị táo bón rất cao do thiếu chất xơ hỗ trợ nhu động ruột.

• Không cung cấp đủ nước: Việc trẻ không uống đủ nước mỗi ngày khiến phân trở nên khô cứng, khó di chuyển trong ruột, dẫn đến tích tụ và táo bón.

• Dùng sữa công thức không phù hợp: Ở trẻ sơ sinh và nhỏ tuổi, nếu công thức sữa chứa quá nhiều đạm hoặc pha không đúng tỉ lệ, điều này có thể gây khó tiêu, làm phân khô và tăng nguy cơ táo bón

Tình trạng bệnh lý trong cơ thể

Không chỉ do ăn uống, một số rối loạn chức năng hoặc bệnh lý cũng có thể khiến trẻ đi tiêu khó khăn:

• Mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột: Việc sử dụng kháng sinh điều trị bệnh viêm họng, viêm phế quản,... có thể gây rối loạn hệ lợi khuẩn đường ruột, làm suy yếu chức năng tiêu hóa.

• Yếu cơ thành bụng: Khi cơ bụng của trẻ hoạt động không hiệu quả, lực đẩy phân ra ngoài kém, làm chậm quá trình tiêu hóa và dẫn đến phân ứ đọng trong ruột.

• Phình đại tràng bẩm sinh (bệnh Hirschsprung): Đây là dị tật khiến một phần ruột già không có nhu động bình thường, gây ra táo bón kéo dài và cần can thiệp y tế.

Thiếu vận động thể chất

Ngày càng nhiều trẻ dành nhiều thời gian cho thiết bị điện tử hoặc học tập, ít vận động ngoài trời. Khi vận động ít, nhu động ruột suy giảm, hoạt động tiêu hóa bị trì trệ. Mùa đông lạnh, trẻ càng ít vận động hơn nên tình trạng táo bón thường nặng thêm.

Thói quen nín nhịn khi muốn đi tiêu

Rất nhiều trẻ nhỏ vì lý do ngại ngùng, sợ đau, mải chơi hoặc không thích nhà vệ sinh lạ mà có thói quen nín nhịn không đi vệ sinh khi mắc. Điều này khiến phân tích tụ trong đại tràng, hút nước ngược lại, khiến lần sau đi tiêu càng đau hơn và tạo thành vòng luẩn quẩn táo bón kéo dài.

Các biện pháp giúp cải thiện táo bón cho trẻ nhỏ

Dựa vào nguyên nhân, phụ huynh có thể áp dụng các giải pháp sau để hỗ trợ trẻ:

• Tăng lượng nước uống mỗi ngày – nhất là vào buổi sáng sau khi ngủ dậy, uống 1 cốc nước ấm giúp kích thích tiêu hóa tốt.

• Tăng cường rau xanh và trái cây trong khẩu phần ăn như mồng tơi, rau khoai, chuối, đu đủ, cam, bưởi,... để bổ sung chất xơ và vitamin.

• Tập cho trẻ thói quen đi đại tiện đúng giờ, khuyến khích trẻ đi ngay khi mắc, không nên nhịn.

• Massage bụng nhẹ nhàng mỗi ngày để hỗ trợ nhu động ruột.

Ngoài các cách trên, cha mẹ có thể tham khảo một số sản phẩm hỗ trợ như bột nhuận tràng chứa PEG (polyethylene glycol) – đây là dạng bột hòa tan giúp làm mềm phân, hỗ trợ ruột già hoạt động trơn tru hơn. Những sản phẩm loại này thường có vị dịu nhẹ, dễ sử dụng, giúp cải thiện tình trạng táo bón chỉ sau vài ngày sử dụng và an toàn khi dùng lâu dài.

Lời kết

Táo bón tuy là vấn đề phổ biến ở trẻ em nhưng nếu không được xử lý đúng cách, nó có thể gây ra nhiều hệ lụy đến sức khỏe và phát triển thể chất của trẻ. Cha mẹ nên chủ động theo dõi thói quen sinh hoạt của con, điều chỉnh chế độ ăn phù hợp và nếu cần thiết, nên tham khảo thêm ý kiến của bác sĩ nhi khoa để được hướng dẫn chi tiết.